ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC ...

 

 

 

 

ISSN (Online) 2812-9636

INSTITUCIJA:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC

GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK:
Dr Jasmina Nikolić, direktorka Istorijskog arhiva Požarevac

AUTOR I UREDNIK PORTALA:
Dr Jasmina Nikolić

TEHNIČKI UREDNIK:
Aleksandra Bogdanović

 

AUTORI:
Dr Jasmina Nikolić
Dr Dragana Miloradović
Nataša Milošević Dulić
Mirjana Stepanović

POČETAK
1.10.2021.

STATUS:
U toku
___________________________

KONTAKT PODACI:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC
DR VOJE DULIĆA 10
12000 POŽAREVAC
REPUBLIKA SRBIJA
www.arhivpozarevac.org.rs
info@arhivpozarevac.org.rs
+381.12.523.082

 

ARHIVALIJA MESECA – AVGUST 2022.

 

     

 

Jedinstvena sajamska izložba zanatstva i poljoprivrede u Srbiji, 1895. godine...

U Požarevcu je, 10. avgusta 1895. godine bila otvorena „najveća sajamska izložba zanatstva i poljoprivrede u Srbiji“. Pokrovitelj izložbe bio je kralj Aleksandar I Obrenović, a ovu jedinstvenu sajamsku izložbu otvorio je kraljev izaslanik.

Na inicijativu Đure Petkovića, bravara požarevačkog i predsednika požarevačkog Mesnog odbora Zanatlijskog udruženja, odluka o održavanju izložbe u Požarevcu doneta je na vanrednoj sednici Glavnog saveza odbora ovog udruženja još 20. novembra 1893. godine. Pripreme za izložbu trajale su skoro dve godine, a najviše učešća u njima imao je novoformirani Izložbeni odbor na čelu upravo sa njenim inicijatorom - Đurom Petkovićem - Budimcem. Pored njega, u Izložbenom odboru su se nalazili Đura Đ. Božić, krojač, Laza V. Ivković, opančar, Žika N. Ristić, ekonom, Jelisije Radovanović, sedlar, Božidar Cvetković, ćurčija, Vladislav Hadži-Babić, puškar, i druge istaknute zanatlije požarevačkog kraja.

Izložba je održana u posebno za tu priliku izgrađenoj zgradi, na uglu Dunavske i Sajamske ulice. Odbor za organizaciju izložbe nije imao sredstava da iznajmi plac niti da sazida namensku zgradu za izložbu, te je po nalogu državnih organa, opštinska blagajna uložila izvesnu veću sumu novca za tu svrhu. Plan prostrane, svetle zgrade izradio je izvesni E. Štajlehner, arhitekta, predsednik Glavnog Saveznog odbora „Zanatlijskog udruženja“. Ali novopodignuta zgrada nije bila prostorno dovoljna za smeštaj svih izložbenih predmeta, zbog čega je izložbeni odbor tražio odobrenje da „industrijske predmete“ postavi u zgradi ovdašnje gimnazije.

Prema mišljenju tadašnjeg ministra građevina, izložba je imala „veliku važnost za razvitak i unapređenje naše domaće privrede i radinosti“, zbog čega je postojala volja državnih vlasti da u najvećoj mogućoj meri udovolje zahtevima organizatora i pomognu organizaciju izložbe.

Izložba je trajala dva meseca, a bili su izloženi zanatski proizvodi iz raznih krajeva Srbije, sa zastupljenošću skoro svih tada postojećih zanata. Pored učešća zanatlija iz Beograda, Valjeva, Užica, Šapca, Kragujevca, Kruševca, Pirota, Prokuplja, Trstenika, Negotina, Zaječara, mnogih drugih mesta, učestvovale su i zanatlije iz skoro svake varoši i sela u Požarevačkom okrugu.

O izložbi se govorilo kao o „uspešnom predstavljanju zanatstva u Srbiji“, dok je radnička štampa isticala „promašaj“ organizatora, slabu posećenost i slične nedostatke manifestacije. Međutim, na izložbi je bilo veoma mnogo eksponata, a za najuspešnije, dodeljene su nagrade: zlatne, srebrne i bronzane medalje sa diplomom, počasne povelje i pohvalnice. Na aversu medalje je bila prikazana zgrada koja je izgrađena za ovu izložbu sa godinom 1895, a na obodu se nalazio natpis „Požarevačka zanatska i poljoprivredna izložba zanatskog udruženja“. Na reversu se nalazio lik kralja Aleksandra I sa natpisom po obodu „Kralj Srbije Aleksandar I pokrovitelj požarevačke zanatske i poljoprivredne izložbe“.

Izložba se nažalost završila „sa deficitom“, te su usledili sudski sporovi u vezi imovine.

Fotografija: Plakat – poziv na učešće na Požarevačkoj izložbi „Zanatliskog udruženja“ i Okružnoj poljoprivrednoj izložbi, od 2. do 30. avgusta 1895.
Istorijski arhiv Požarevac, Zbirka plakata, I, 2

Odabrala: dr Dragana Miloradović, arhivski savetnik